Tang lễ Tổng Thống Ba Lan
2010.04.17
Quan tài của cố Tổng Thống Ba Lan và vợ được đưa tới Thánh đường St. John tại Warsaw hôm 17/04/2010.
Thông tín viên Tôn Vân Anh của đài Á Châu Tự Do tường trình trực tiếp buổi lẽ tang này sau đây.
Vân Anh: Lễ tang ngày hôm nay mang tính quốc gia, để tưởng nhớ tới 96 nạn nhân gồm Tổng thống Cộng Hòa Ba Lan Lech Kaczyński cùng phu nhân Maria và hàng chục lãnh đạo nhà nước Ba Lan, dân biểu hạ thượng viện; rồi nhiều vị anh hùng dân tộc như bà Anna Walentynowicz từng bị đuổi việc và trở thành nguyên nhân khiến bạn bè bà tổ chức bãi công khiến “Công Đoàn Độc Lập Tự Chủ Đoàn Kết” được thành lập tháng 8 năm 1980; hay vị Tổng thống lưu vong cuối của Ba Lan mất tự do, Ryszard Kaczorowski, người đã trao lại nhẫn cước quốc gia cho Lech Walesa khi Walesa lên làm Tổng thống của nhà nước dân chủ năm 1990.
Nghi lễ Quốc Gia
Mặc Lâm: Không khí tang lễ thế nào, những người tham dự là ai?
Vân Anh: Trên hết phải nói rằng tang lễ được tổ chức như hôm nay một phần dành cho dân chúng Ba Lan được một lần tưởng nhớ, tiễn đưa đại diện của họ. Sự mất mát quá bất ngờ, trong hoàn cảnh đoàn đại biểu tinh hoa nhất của Ba Lan đi máy bay tới Smoleńsk để tưởng niệm 22 ngàn nạn nhân là binh sĩ Ba Lan bị Stalin ra lệnh thủ tiêu 70 năm trước.
Lễ tang ngày hôm nay mang tính quốc gia, để tưởng nhớ tới 96 nạn nhân gồm Tổng thống Cộng Hòa Ba Lan Lech Kaczyński cùng phu nhân Maria và hàng chục lãnh đạo nhà nước Ba Lan, dân biểu hạ thượng viện; rồi nhiều vị anh hùng dân tộc...
Những ngày qua người Ba Lan tưởng nhớ một cách khống thiết, cả ngày lẫn đêm không có lúc nào người Ba Lan ngớt xuống đường thắp nến cầu nguyện cho những người tử nạn, thế nên tang lễ mang tính quốc gia này có đáp ứng nguyện vọng vô cùng tha thiết của người dân. Riêng trên quảng trường Piłsudzki tổ chức tang lễ, đã có tới 100 ngàn người dân thủ đô và các tỉnh tới dự.
Đối với gia đình các nạn nhân cũng có mặt trong tang lễ thì chắc chắn đây là một trong những niềm an ủi chính đáng bởi các nạn nhân đã tử nạn trong khi thi hành nhiệm vụ quốc gia khó khăn tại Smoleńsk – rừng Katyn của Nga, vốn là biểu tượng cho vết thương lớn trong quan hệ Nga – Ba Lan.
Đây là nghi lễ quốc gia, hầu hết các quan chức nhà nước, dân biểu và các tổ chức xã hội đều có đại diện có mặt. Sứ giả của Giáo hoàng Benedykt XVI, Hồng Y Angelo Sodano, người lẽ ra điều kiển lễ mi-sa trong tang lễ nhưng vì trời Châu Âu bị nhiễm bụi tro lửa quá nặng nên ông đã không tới Ba Lan được, điều này làm người Ba Lan luyến tiếc. Cuối cùng thì lãnh đạo Giáo hội Ba Lan đảm trách chủ trì lễ mi-sa.
Hồi tưởng nạn nhân
Mặc Lâm: Ngoài đại diện Giáo hội, ắt hẳn có những hồi tưởng về các nạn nhân. Người Ba Lan hồi tưởng nạn nhân như thế nào thưa cô?
Vân Anh: Các nạn nhân được đại diện gia quyến và chính quyền nói lời hồi tưởng, và phải nói đó là những lời hồi tưởng vô cùng cảm động. Điều đáng chú ý cũng là việc các đại diện của cả chính quyền và thân nhân đều nhấn mạnh truyền thống chống ngoại bang, không chịu khuất phục của Ba Lan và nhất là quá trình đấu tranh chống độc tài cộng sản của lịch sử cận đại Ba Lan.
Tổng thống Kaczyński cũng được nhắc là người có nhiều kỉ niệm với đông đảo
thành viên hoạt động đối lập trước kia, trong tình trạng hoạt động bất hợp
pháp, chui lủi, khi ông còn là công nhân bị chính quyền cộng sản coi rẻ, đàn áp
và coi là công nhân hạng thứ. Nay ông đã chết với tư cách là Tổng thống của Ba
Lan Cộng Hòa hoàn toàn tự do. Maciej Lopinski, đại diện bộ trưởng văn phòng Tổng
thống đã nói như vậy với nước mắt và giọng nói run để sau đó được người dân vỗ
tay ủng hộ.
Một phát biểu nữa cũng rất đáng chú ý của người cháu của nạn nhân Katyn 70 năm trước, đồng thời có cha đẻ bị tử nạn tuần qua, bà Izabela Sariusz-Skąpska lại tiếp tục nhấn mạnh gia đình nạn nhân Katyn đã bị đày đọa trong những năm tháng Ba Lan cộng sản nhưng chưa bao giờ thôi tưởng nhớ tới thân nhân và cái chết đầy bi thảm của họ. Bà nhắn nhủ lời bia đá được cha bà khắc lên trong rừng Katyn: “Chúa đừng nhớ tới con nếu con không nhớ tới họ”, bà nhắc phải ghi nhớ tội ác và nạn nhân độc tài, phải truyền đạt tưởng nhớ tới thế hệ con trẻ về thảm kịch của đất nước.
Tương lai Ba Lan
Mặc Lâm: Ba Lan sẽ ra sao trong những ngày tới, người dân sẽ trở lại cuộc sống bình thường của họ?
Vân Anh: Trong ngày gần nhất là ngày mai thì còn một lễ tang quan trọng nữa đưa tiễn Tổng thống Kaczyński cùng vợ ông về nơi an nghỉ cuối cùng tại thành Wawel ở cố đô Krakow. Đã có 70 nguyên thủ quốc gia, quốc vương các nước muốn tới dự và nếu như vậy thì đây sẽ là tang lễ phức tạp, lớn nhất trong lịch sử Ba Lan bởi vừa phải tiếp đón các nguyên thủ quốc gia, vừa phải bảo đảm an ninh công cộng với số thường dân dự kiến có thể tới đông như từng tiếp đón Giáo hoàng người Ba Lan mỗi lần ông về nước.
Với một tai nạn thảm khốc như vậy mà nếu nói về sinh hoạt kinh tế thì hoàn toàn không có hụt hẫng nào. Những ngày qua đồng Vàng của Ba Lan vẫn còn rất mạnh và Ba Lan vẫn tiếp tục là nước hấp dẫn cho các nhà làm kinh tế.
Còn về cuộc sống thường ngày, chắc sẽ không khó để trở lại cuộc sống bình thường. Với một tai nạn thảm khốc như vậy mà nếu nói về sinh hoạt kinh tế thì hoàn toàn không có hụt hẫng nào. Những ngày qua đồng Vàng của Ba Lan vẫn còn rất mạnh và Ba Lan vẫn tiếp tục là nước hấp dẫn cho các nhà làm kinh tế. Điều đáng nói và không thể bỏ qua chắc chắn là sự trầm lắng, tưởng niệm, suy ngẫm rất thiết tha của người Ba Lan đối với con người, đất nước của họ vốn đã rất khăng khít giờ có vẻ còn được nhân lên nhiều lần.
Mặc Lâm: Cảm ơn Vân Anh.