‘Số hóa’ có là cơ hội cho Việt Nam phát triển kinh tế năm 2021?

Thanh Trúc
2021.01.12
‘Số hóa’ có là cơ hội cho Việt Nam phát triển kinh tế năm 2021? Hình minh hoạ. Công nhân đang dựng một áp phích cổ động cho Đại hội 13 Đảng Cộng sản Việt Nam ở Hà Nội hôm 12/1/2021
Reuters

Một nghị quyết mới được Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc ký vào những ngày đầu năm 2021 nhấn mạnh đến việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó bao gồm thực hiện cải cách hành chính gắn với đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số quốc gia, bên cạnh những kêu gọi chung chung khác về an ninh, quốc phòng và văn hoá. Phương châm chung của Nghị quyết được báo chí trong nước cho biết là “đoàn kết, kỷ cương, đổi mới, sáng tạo, khát vọng phát triển”.

Không mới và có phần nặng về tuyên truyền là nhận định chung của nhiều chuyên gia trong nước đối với Nghị quyết này.

Thế nhưng theo tiến sĩ Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh Tế Và Quản Lý thành phố Hồ Chí Minh, đẩy nhanh chính phủ điện tử hướng tới chính phủ số, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho các loại hình kinh doanh là những điểm bứt phá của Nghị Quyết 01.

Số hóa đang là quyết tâm, cũng là thách thức của Việt Nam bây giờ và sắp tới là lời ông Diệp Quang Văn, giám đốc một công ty Công nghệ Thông tin ở Bình Dương: 

“Cơ hội đi kèm thử thách, cơ hội nhiều thì thử thách  càng nhiều. Nhà Nước muốn làm được thì phải đáp ứng được, cố gắng làm nhưng chưa chắc làm được, đâu thể khẳng địch 100% là như vậy được. Muốn làm và kết quả khi thực hiện là hai câu trả lời hoàn toàn khác nhau”.

Trong khi đó, Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Huy Vũ từ Na Uy trả lời RFA qua điện thư, rằng một trong những rào cản của quyết tâm hướng tới một Việt Nam số là đội ngũ công nhân viên chức.

Ông nói không phải tất cả các công chức đều có thể sử dụng thành thạo máy vi tính và các thành phần ứng dụng. Đó là chưa kể có những trường hợp công chức chính phủ cố tình ngăn cản việc triển khai các hệ thống ứng dụng số vì lo ngại rằng một khi các ứng dụng như vậy đưa vào làm việc thì cơ hội lợi dụng để tham nhũng sẽ không còn.

Ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ BKAV, trình bày quan điểm về chương trình có tên “Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Chuyển Đổi Số” giai đoạn 2021-2025:

Dĩ nhiên với nhiều kinh phí thì sẽ làm được sâu rộng hơn, thậm chí có thể mua bản quyền của các phần mềm để cho doanh nghiệp dùng và giúp cho doanh nghiệp thay đổi nhận thức và mở rộng việc chuyển đổi số. Hiệu quả hơn thì phải có kinh phí nhiều hơn. Do đó, vì chưa biết thông tin mức kinh phí bao nhiêu nên không thể kết luận được ngay”.

Một khía cạnh khác đang diễn ra trên thực tế, Tiến sĩ kinh tế Trần Quang Thắng góp ý, việc xây dựng chính quyền đô thị, đã được Nhà Nước chứng nhận, là bước thiết yếu trong phát triển kinh tế xã hội cho Việt Nam năm 2021:

“Thành phố Hồ Chí Minh là mô hình điển hình. Phương châm phát triển TPHCM là xây dựng được một chính quyền “thông minh”,một  đô thì kiểu mẫu mà lá cờ đầu là thành phố Thủ Đức,  sẽ đóng góp 30% GDP cho TPHCM và 7% GDP cho cả nước”.

2015-09-21T120000Z_1241656307_GF10000199996_RTRMADP_3_UBER-TECH-VIETNAM.JPG
Hình minh hoạ. Một người dân sử dụng ứng dụng trên điện thoại thông minh để đặt taxi ở Hà Nội. Reuters

Đây được coi là trung tâm của những mô hình đột phá, tương hợp với mọi nhiệm vụ trong Nghị Quyết 01, bao gồm cải cách hành chính, giải tỏa ách tắc giao thông, củng cố cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh mạng lưới logistics (hậu cần) để phục vụ nền tảng phát triển kinh tế. Viện trưởng Viện Kinh Tế và Quản Lý Trần Quang Thắng lý giải tiếp:

Đẩy mạnh những dịch vụ phần mềm, về hàng điện tử, phát triển du lịch sinh thái, nâng cao chất lượng các trường Đại Học, kết nối tốt chuỗi cung ứng của thế giới. Chúng ta  sẽ có cơ hội tốt là giữ vững được an ninh chính trị, đồng thời với các Hiệp Định Thương Mại với thế giới, với Châu Âu”

“Phải có sự đồng bộ hóa về luật, ở đây là Luật Đầu Tư, Luật Thương Mại, Luật Doanh Nghiệp Nhỏ & Vừa, Luật Lao Động…Đó chính là những yếu tố cơ bản nhất để thúc đẩy chính phủ đi tới hành động mạnh mẽ, đồng bộ hóa với luật chơi của thế giới”.

Với Nghị Quyết 01, một môi trường thông thoáng cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước là điều Việt Nam phải thực hiện cho bằng được trong thể chế thị trường theo hay không theo định hướng xã hội chủ nghĩa,  tiến sĩ Trần Quang Thắng nhấn mạnh, phải lấy cải cách làm nguồn lực  phát triển kinh tế xã hội năm 2021 này:

Tại vì chúng ta biết nguồn lực của Nhà Nước không thể nào đủ đáp ứng nhu cầu rất lớn về xây dựng về phát triển vân vân. Ví dự chính phủ chỉ có thể dành được bốn mươi mấy ngàn tỷ để phát triển thành phố Thủ Đức trong 5 năm tới, con số này thật  ít ỏi trong khi cần phải trên ba trăm ngàn tỷ chỉ cho Thủ Đức này thôi. Như vậy phải đào nguồn thật lớn từ xã hội, từ các  tổ chức nước ngoài và môi trường đầu tư phải thật sự là thông thoáng, có sự hấp dẫn để người ta cùng tham gia”.

Cải đổi hành chính, chọn cán bộ có năng lực, tạo cơ chế để công chức yên tâm làm việc, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tham gia đóng góp, là những yếu tố đi kèm mà Nghị Quyết 01 đã nêu ra một cách khái quát.Tiến sĩ Trần Quang Thắng phân tích:

Về mặt kinh tế thì nhiều vấn đề mà đất nước phải giải quyết lắm. Hướng đi đã rõ nhưng để thực hiện thì phải đột phá sáng tạo. Làm thế nào để dân tin cậy, doanh nghiệp sốt sắng tham gia, cơ chế thì hợp lý với các qui định nhân tố như vậy”.

Đối với tiến sĩ Vụ Thành Tự Anh, giảng viên Trường Chính Sách Công và Quản Lý Fulbright, Đại Học Fulbright Vietnam, phát triển kinh tế xã hội năm 2021 là thách thức nhưng cũng là cơ hội.

Chúng ta cần ngoại lực để tiếp thêm như cầu thị trường, nói một cách tổng quát là tiếp thêm năng lượng cho nền kinh tế trong nước, tuy nhiên nếu như nội lực không được cải thiện một cách tương ứng thì cơ hội sẽ chuyển thành thách thức. - TS. Vũ Thành Tự Anh

Nếu không linh hoạt và quyết tâm, không mạnh dạn thay đổi thì không khéo cơ hội lại biến thành thử thách:

Những biến động, những cú sốc từ kinh tế bên ngoài đều tác động mạnh mẽ sâu sắc đến kinh tế Việt Nam, chẳng hạn COVID 19 là thí dụ điển hình. Mặc dù chống chọi được COVID 19, nhưng tăng trưởng kinh tế cũng như sản xuất công nghiệp, công ăn việc làm cũng bị tổn hại nặng nề, thậm chí nghiêm trọng hơn so với cuộc khủng hoảng 2008-2009”

Thách thức thứ hai quan trọng không kém, là nội lực của doanh nghiệp Việt Nam còn khá là khiêm tốn. Chúng ta cần ngoại lực để tiếp thêm như cầu thị trường, nói một cách tổng quát là tiếp thêm năng lượng cho nền kinh tế trong nước, tuy nhiên nếu như nội lực không được cải thiện một cách tương ứng thì cơ hội sẽ chuyển thành thách thức. Khi đó doanh nghiệp Việt Nam phải đứng trước cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt nhưng đồng thời mình có thể thua ngay trên sân nhà”

Người Việt Nam đủ khả năng vượt qua những thách thức vừa nêu, là niềm tin của Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh. Còn theo Viện trưởng Viện Kinh Tế và Quản Lý thành phố Hồ Chí Minh Trần Quang Thắng, chưa có số liệu minh bạch thì chưa thể kết luận gì được:

Tôi không dám nói là rất sáng sủa nhưng tôi nghĩ là sẽ tích cực. Thành phố Hồ Chí Minh có trên 1 triệu tỷ tiềm bất động sản trong đất mà chúng ta khai thác chưa được. Cần phải có sự kết nối toàn bộ giữa các sở, Sở Qui Hoạch, Sở Kiến Trúc Xây Dựng, Sở Tài Nguyên Môi Trường, Tổng Cục Thống Kê và những số liệu minh bạch để người dân có mọi thông tin cần thiết”.

Đây là những đòi hỏi mà kỹ thuật số có thể làm được, còn nếu cứ theo kiểu hành chính xưa nay thì không biết bao giờ kinh tế Việt Nam mới đến trình độ như Nghị Quyết 01 đề ra.

Tóm lại, với suy  nghĩ của tiến sĩ Trần Quang Thắng, một chính quyền điện tử dần tiến đến số hóa, một hệ thống doanh nghiệp và thương mại số là điều kiện ắt có và đủ cho phát triển kinh tế xã hội 2021 mà Việt Nam phải đạt tới.  

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.