Quan ngại về qui định cho CSGT được hóa trang khi xử lý vi phạm

Cảnh sát giao thông (CSGT) sẽ được phép hóa trang, phối hợp với lực lượng công khai để tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm từ ngày 15/9/2023, theo thông tư 32/2023/TT-BCA của Bộ Công an.

Cụ thể theo thông tư này, CSGT hóa trang phải có kế hoạch trước, được cấp có thẩm quyền ban hành. Nội dung kế hoạch cần nêu rõ phương pháp thực hiện; lực lượng; trang phục; phương thức liên lạc, thời gian, tuyến, địa bàn tuần tra, thiết bị nghiệp vụ; vũ khí, công cụ hỗ trợ…

Một người dân không muốn nêu tên vì lý do an toàn, cho RFA biết ý kiến:

“Sẽ có rất nhiều chuyện khuất tất, ai biết được đây là dân thường hay CSGT? Thứ hai nữa là khi mặc thường phục ở những chỗ không có sự kiểm soát của ngành chức năng, không có gì chứng minh là công an thì không được. Đã là cơ quan công quyền thì phải làm việc cho đàng hoàng, phải có quân phục, phù hiệu.”

Tôi thấy việc cho cảnh sát giao thông hóa trang là rất không nên. Tôi nghĩ có lẽ do người ta muốn phạt được nhiều tiền hơn, thì họ làm như vậy, đấy không phải là giải pháp tốt.
-Cựu Trung tá Quân đội Vũ Minh Trí

Lo ngại của người dân này không phải là không có cơ sở, khi thời gian gần đây, báo chí Nhà nước và mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin bất bình về việc cảnh sát giao thông lạm quyền, ăn tiền từ tài xế hay đánh người…

Đơn cử như vào ngày 26 tháng 4 năm 2022, một đoạn clip được đăng trên mạng xã hội ghi lại cảnh một cảnh sát giao thông (CSGT) tại thành phố Hồ Chí Minh có hành động ôm, quật ngã một người đàn ông điều khiển xe máy trên đường. Viên CSGT sau đó đã dùng chân đạp vào mặt người đàn ông này.

Hay vụ bốn cảnh sát giao thông ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng đánh hai nam sinh đi xe máy vi phạm giao thông hồi cuối tháng 9 năm 2022…

Cựu Trung tá Quân đội Vũ Minh Trí hôm 18/9 nhận định với RFA:

“Việc này không phải bây giờ mới có mà thực ra có từ lâu rồi. Ở trên mạng có những video clip người dân phát hiện cảnh sát giao thông mặc thường phục nấp bắn tốc độ xe qua lại và báo cho các chốt phía trước. Tôi thấy đối với các cơ quan việc này là rất không nên, đặc biệt đối với ngành CSGT. Các cơ quan công quyền làm việc phải danh chính ngôn thuận, quang minh chính đại… Vì đây không phải là cơ quan tình báo, gián điệp, vi phạm giao thông cũng không phải là những tội phạm nghiêm trọng… Cho nên tôi thấy việc cho cảnh sát giao thông hóa trang là rất không nên. Tôi nghĩ có lẽ do người ta muốn phạt được nhiều tiền hơn, thì họ làm như vậy, đấy không phải là giải pháp tốt.”

Từ tháng 10 năm 2022, Bộ Công an Việt Nam cũng đã đưa ra đề xuất gây xôn xao dư luận khi đó là cho CSGT mặc thường phục để sử dụng thiết bị nghiệp vụ giám sát tình hình giao thông, phát hiện người vi phạm. Theo nội dung đề xuất thì sau khi CSGT mặc thường phục phát hiện người vi phạm giao thông, sẽ báo cho lực lượng kiểm soát công khai mặc trang phục công an, đeo số hiệu đến xử lý.

Với đề xuất mới của Bộ Công an khi đó, nhiều người dân đã bày tỏ ý kiến phản đối trên mạng xã hội. Nhiều trong số đó đặt vấn đề về sự giả mạo CSGT để trấn áp người tham gia giao thông thì sao? Hoặc “Nếu không phải công an, giả danh thì sao, lấy gì người dân biết đâu là thật???”… Nhiều người còn cho rằng sẽ “nguy hiểm cho người dân khi kẻ gian giả dạng để dừng xe, hoang mang không biết nên dừng hay không”.

CSGT đi làm nhiệm vụ thì trước hết phải mặc sắc phục để người dân thấy đó là người thi hành công vụ, những người vi phạm giao thông khi gặp hình ảnh của CSGT thì sẽ chấp hành.
-Luật sư Nguyễn Văn Hậu

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam, khi trao đổi với RFA liên quan vấn đề này nói:

“CSGT đi làm nhiệm vụ thì trước hết phải mặc sắc phục để người dân thấy đó là người thi hành công vụ, những người vi phạm giao thông khi gặp hình ảnh của CSGT thì sẽ chấp hành. Mặc thường phục thì người ta đâu có biết đó là CSGT, trừ những đơn vị lực lượng an ninh làm những nhiệm vụ đặc biệt thì mặc thường phục.

Tôi nghĩ rằng quy định CSGT mặc sắc phục là đúng với thông lệ quốc tế, vì họ làm nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự giao thông đường bộ, người dân thấy hình ảnh đó sẽ chấp hành pháp luật tốt hơn. Chứ mặc thường phục thì người ta có thể lầm rằng đó là giả, để chiếm đoạt tài sản.”

Với nhiều bê bối của CSGT thời gian qua bị truyền thông phanh phui, nhiều lo lắng của người dân về đề xuất mới của Bộ Công an sẽ khiến việc lạm quyền của đội ngũ này càng tăng là có cơ sở!

Tuy nhiên Cựu Trung tá Quân đội Vũ Minh Trí cho rằng, người tham gia giao thông cũng phải có trách nhiệm trước những bê bối của CSGT:

“Suy cho cùng trách nhiệm trước hết là của người tham gia giao thông. Bản thân tôi cũng từng tham gia giao thông bị vi phạm, bị cảnh sát giao thông xử phạt, tôi thấy ý thức chấp hành giao thông của người dân Việt Nam rất là thấp. Thứ hai, vì ý thức thấp, nên có nhiều hành vi vi phạm khi bị cảnh sát giao thông bắt thì hầu hết muốn được xử nhẹ, muốn không bị tước giấy phép lái xe, không bị giam xe… Do đó xuất hiện tư tưởng chia tiền phạt một nửa cho CSGT bỏ túi.

Theo ông Trí, nếu tất cả những người tham gia giao thông đều có ý thức tốt chấp hành luật giao thông, thì CSGT chẳng thể nhũng nhiễu, tiêu cực như thời gian vừa qua.